วิสัยทัศน์ประชาคมอาเซียนภายหลังปี 2558

เมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน 2557 ที่ประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ 25 ณ เนปิดอว์ สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา ได้รับรองร่างปฏิญญาเนปิดอว์ว่าด้วยวิสัยทัศน์ประชาคมอาเซียนภายหลังปี 2558 (Nay Pyi Taw Declaration for the ASEAN Community’s Post-2015 Vision) โดยเห็นชอบองค์ประกอบหลัก (central elements) ที่จะใช้เป็นพื้นฐานสาหรับการจัดทำวิสัยทัศน์ประชาคมอาเซียนภายหลังปี 2558 (ASEAN Community Post-2015 Vision) โดยผู้นำอาเซียนเห็นชอบให้จัดตั้งคณะทำงานระดับสูงเพื่อยกร่างวิสัยทัศน์ประชาคมอาเซียนภายหลังปี 2558 (High Level Task Force on the ASEAN Community’s Post-2015 Vision: Post-2015 HLTF) รวมทั้งจัดทำแผนงานประชาคมอาเซียนฉบับใหม่ระยะเวลา 10 ปี (พ.ศ. 2559-2568) ของเสาการเมืองและความมั่นคง เสาเศรษฐกิจ และเสาสังคมและวัฒนธรรม เพื่อทดแทนแผนงานจัดตั้งประชาคมอาเซียน พ.ศ. 2552-2558 [Roadmap for an ASEAN Community (2009-2015)

สำหรับองค์ประกอบหลักที่จะใช้ในการจัดทำวิสัยทัศน์ฯ นั้น ประกอบด้วย

1. เสาการเมืองความมั่นคง มีประเด็นสาคัญ ๆ ได้แก่

การส่งเสริมการยึดมั่นในบรรทัดฐานและค่านิยมร่วมกัน อาทิ การส่งเสริมและปกป้องสิทธิมนุษยชน เสรีภาพขั้นพื้นฐาน ธรรมาภิบาล หลักนิติธรรม การต่อต้านการทุจริต และประชาธิปไตย รวมทั้งการธำรงสันติภาพ ความมั่นคงและเสถียรภาพในภูมิภาคผ่านความร่วมมือด้านต่าง ๆ อาทิ การส่งเสริมความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างกัน ความร่วมมือทางทะเล และการแก้ไขปัญหาและความขัดแย้งระหว่างกันผ่านการดำเนินการทางการทูตและกลไกในภูมิภาคที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนการส่งเสริมให้ภูมิภาคเป็นเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์และอาวุธทำลายล้างสูง

นอกจากนี้ ยังเน้นการขยายและกระชับความสัมพันธ์ในเชิงลึกกับภาคีภายนอก โดยเฉพาะอย่างยิ่งคู่เจรจา ผ่านความร่วมมือและกลไกอาเซียนที่มีอยู่ เช่น ASEAN+1 ASEAN+3 East Asia Summit (EAS) ASEAN Regional Forum (ARF) และ ASEAN Defense Ministers’ Meeting (ADMM) โดยให้ความสาคัญกับการรักษาความเป็นแกนกลางของอาเซียนในสถาปัตยกรรมความมั่นคงในภูมิภาค

2. เสาเศรษฐกิจ มีประเด็นสาคัญ ๆ ได้แก่

การรวมตัวทางเศรษฐกิจภายในอาเซียนที่ลึกซึ้งและสอดคล้องกันมากขึ้น การลดช่องว่างด้านการพัฒนาภายในอาเซียน การใช้เทคโนโลยีและพลังงานที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม การพัฒนาเศรษฐกิจที่ยั่งยืนผ่านการพัฒนา นวัตกรรมและเทคโนโลยี การพัฒนากลไกระดับภูมิภาคและระดับชาติเพื่อรับมือกับความท้าทายทางเศรษฐกิจที่อุบัติขึ้นใหม่ อาทิ ความมั่นคงทางอาหารและพลังงาน และภัยธรรมชาติ การรักษาความเป็นแกนกลางของอาเซียนในกระบวนการการรวมตัวทางเศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชียตะวันออก และการขยายความเชื่อมโยงในทุกระดับในภูมิภาคเอเชียผ่านกรอบความร่วมมือต่าง ๆ ของอาเซียนและอนุภูมิภาค ตลอดจนการส่งเสริมบทบาทของอาเซียนในกรอบความร่วมมือทางเศรษฐกิจระดับโลกเพื่อกาหนดท่าทีร่วมกันในประเด็นสาคัญ ๆ ระดับโลก

3. เสาสังคมและวัฒนธรรม มีประเด็นสำคัญ ๆ ได้แก่

การส่งเสริมการมีส่วนร่วมและความรับผิดชอบต่อสังคมของประชาชนอาเซียน การส่งเสริมและปกป้องสิทธิมนุษยชน การพัฒนาทางสังคมที่สมดุล การส่งเสริมสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน และการเสริมสร้างสมรรถนะเพื่อตั้งรับและปรับตัวเข้ากับแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงและความท้าทายใหม่ๆที่อุบัติขึ้น

คณะทำงานระดับสูงฯ มีประชุมครั้งแรกระหว่างวันที่ 5-8 กุมภาพันธ์ 2558 ที่กรุงกัวลาลัมเปอร์ เพื่อเริ่มจัดทำ วิสัยทัศน์ฯ โดยไทยเห็นควรผลักดันประเด็นสาคัญ ๆ ดังนี้

1) การรักษาความเป็นหนึ่งเดียวและบทบาทของอาเซียนใน ภูมิภาค โดยอาเซียนจำเป็นต้องพยายามหาฉันทามติในประเด็นสำคัญ ๆ ที่เป็นผลประโยชน์ร่วมกันให้ทันการณ์ ซึ่งต้องอาศัยสำนักเลขาธิการอาเซียนที่เข้มแข็งและการดำเนินงานของอาเซียนที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลยิ่งขึ้น

2) การสร้างประชาคมที่มีประชาชนเป็นศูนย์กลาง โดยให้ความสำคัญกับการพัฒนาอย่างยั่งยืนและการลดความเหลื่อมล้ำ

3) การส่งเสริมบทบาทของอาเซียนในเวทีโลก

วิสัยทัศน์ประชาคมอาเซียนภายหลังปี 2558 จะเป็นเอกสารที่กำหนดอนาคตและทิศทางของอาเซียนเพื่อให้ ภูมิภาคมีสันติภาพ เสถียรภาพ และความเจริญรุ่งเรือง เป็นประชาคมที่มีกฎกติกา และยึดประโยชน์และการมีส่วนร่วม ของประชาชนเป็นสำคัญอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน

นอกจากนี้ อาเซียนจะยังคงมีปฏิสัมพันธ์และความร่วมมือกับประเทศภายนอกภูมิภาคต่อไปอย่างสร้างสรรค์
ผู้นำอาเซียนจะรับรองวิสัยทัศน์ประชาคมอาเซียนภายหลังปี 2558 พร้อมด้วยแผนงานประชาคมอาเซียน ฉบับใหม่สำหรับปี 2559-2568 ในการประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ 27 ซึ่งกาหนดจะจัดขึ้นในเดือนพฤศจิกายน 2558 ที่กรุงกัวลาลัมเปอร์

credit : กรมอาเซียน กระทรวงการต่างประเทศ